Co to jest szkło borokrzemowe i dlaczego warto je wybrać?

Pijąc kawę, herbatę, przyrządzając zapiekankę w piekarniku, często nie zdajemy sobie sprawy z tego, jak i z czego produkowane jest dane naczynie. Tymczasem wykorzystywany do produkcji naczyń domowych i specjalistycznych jest materiał borokrzemowy, ceniony ze względu na wyjątkową odporność na zmiany temperatur, obciążeń mechanicznych oraz chemiczną obojętność.

Czym właściwie różni się od tradycyjnego szkła to borokrzemowe? Co to jest szkło borokrzemowe? Jakie ma właściwości i dlaczego jest tak często użytkowane nie tylko w domach, ale także w jednostkach naukowych i w przemyśle? Sprawdź!

Kto stworzył szkło borokrzemowe?

Materiał ten stworzył w 1887 roku niemiecki chemik i technolog szkła Otto Schott, pracujący w laboratoriach w Jenie w Niemczech i eksperymentujący ze składnikami szkła. Przede wszystkim skupiał się na dodawaniu tlenku boru do krzemionki, co sprawiło, że materiał zyskał wyjątkową odporność termiczną i chemiczną. To znacząco rozszerzyło możliwości jego zastosowania.

Dzisiaj wynalazek Schotta jest znany na całym świecie pod różnymi nazwami handlowymi i wykorzystywany nawet w domowych kuchniach.

Szkło borokrzemowe właściwości

Wyróżnia się wyjątkową trwałością, odpornością na uszkodzenia i długowiecznością. Jest materiałem uniwersalnym, bezpiecznym w kontakcie z żywnością i substancjami chemicznymi. Jakie jeszcze cechy wpłynęły na jego popularność i wysoką użytkowość?

Szkło borokrzemowe — temperatura

Jedną z najważniejszych jego cech jest niezwykła odporność na wysokie oraz niskie temperatury. Dzięki swojemu składowi chemicznemu, czyli krzemionce wzbogaconej o tlenek boru, szkło to wytrzymuje ekstremalnie szeroki zakres temperatur – od około -50°C aż do nawet 500°C. Schładzany lub podgrzewany zachowuje swoje właściwości i nie pęka przy nagłych zmianach termicznych.

W praktyce oznacza to, że naczynia lub elementy wykonane ze szkła borokrzemowego mogą być bezpiecznie stosowane w warunkach, w których to tradycyjne szybko by pękło. Można przenosić naczynia ze szkła borokrzemowego bezpośrednio z piekarnika do lodówki, a także użytkować je na płytach grzewczych, palnikach gazowych, w mikrofalówkach — i to bez ryzyka jego uszkodzenia.

Tak znakomita odporność na temperaturę sprawia, że szkło borokrzemowe jest materiałem stosowanym w laboratoriach oraz przemyśle, czyli tam, gdzie liczy się niezawodność i bezpieczeństwo w ekstremalnych warunkach termicznych. Tym samym jest to materiał nie tylko praktyczny, ale także wszechstronny i niezastąpiony w wielu branżach.

Szkło borokrzemowe — wytrzymałość

Jego wytrzymałość zdecydowanie przewyższa parametry tradycyjnego szkła sodowo-wapniowego. Struktura chemiczna z dodatkiem boru ma dużą odporność mechaniczną, szczególnie na zarysowania, pęknięcia i uderzenia. Jest też odporne na działanie kwasów, zasad oraz większości substancji chemicznych, dlatego jest szeroko stosowane w laboratoriach, przemyśle farmaceutycznym i chemicznym.

Jak wykorzystuje się szkło borokrzemowe?

Zastosowania tego materiału można podzielić na dwie główne grupy: te domowe oraz profesjonalne, czyli laboratoryjne i przemysłowe.

• Zastosowanie w domu

W naszych domach ten rodzaj szkła spotykamy znacznie częściej, niż mogłoby się wydawać na pierwszy rzut oka. Jego właściwości, takie jak odporność na wysokie i niskie temperatury, a także wytrzymałość mechaniczna są szczególnie doceniane w kuchni. Naczynia ze szkła borokrzemowego to przede wszystkim formy do pieczenia, garnki żaroodporne, dzbanki, filiżanki, kubki, miski, nawet czajniki. Mogą one bezpiecznie przechodzić gwałtowne zmiany temperatur – na przykład przenoszone z lodówki do piekarnika, czy zalewane wrzątkiem bez ryzyka pęknięcia.

Warto także zauważyć, że szkło borokrzemowe nie zmienia smaku potraw ani napojów, jest całkowicie obojętne chemicznie. Dlatego właśnie jest idealnym materiałem na pojemniki do przechowywania żywności, zwłaszcza kwaśnej lub ostro przyprawionej (marynaty, zupy, kiszonki, sosy czy chociażby popularny w naszym kraju bigos). W odróżnieniu od plastiku i niektórych metali nie wpływa negatywnie na jakość jedzenia czy napojów i wydłuża ich świeżość.

• Zastosowania w nauce i przemyśle

W zastosowaniach profesjonalnych, takich jak laboratoria chemiczne, farmaceutyczne i różne gałęzie przemysłu, to szkło odgrywa niezmiernie ważną rolę ze względu na swoją wysoką odporność chemiczną oraz termiczną. Jest materiałem do produkcji aparatury laboratoryjnej: kolb, cylindrów pomiarowych, probówek, biuret, destylatorów, wymienników ciepła, za sprawą których chemicy mogą bezpiecznie prowadzić reakcje wymagające ekstremalnych warunków temperaturowych i agresywnych chemikaliów.

W przemyśle farmaceutycznym jest podstawowym materiałem do produkcji fiolek, ampułek oraz butelek na leki. Ponieważ nie reaguje chemicznie z przechowywanymi substancjami, chroni je przed zanieczyszczeniem i utratą właściwości leczniczych.

• Borokrzemowe rury, pręty, kapilary – precyzyjne rozwiązania techniczne

Rury, pręty oraz kapilary wykonane ze szkła borokrzemowego to specjalistyczna grupa produktów — wyjątkowo precyzyjnie wykonana oraz bardzo odporna termicznie i chemicznie. Te wyroby są niezbędne w wielu gałęziach przemysłu, nauki oraz techniki, czyli tam, gdzie trzeba stawiać na trwałość i precyzję. Dzięki możliwości ich kształtowania mogą mieć różne średnice, długości i grubości ścianek, tym samym można je dopasować idealnie do potrzeb danego projektu czy aplikacji.

Rury borokrzemowe stosowane są m.in. w przemyśle chemicznym, farmaceutycznym oraz w laboratoriach badawczych, w których używane są jako elementy aparatury destylacyjnej, reaktorów chemicznych czy wymienników ciepła. Z kolei pręty ze szkła borokrzemowego są powszechnie wykorzystywane w technologiach optycznych, produkcji elementów oświetleniowych czy jako części specjalistycznej aparatury pomiarowej.

Kapilary borokrzemowe, bardzo cienkie rurki o precyzyjnych średnicach wewnętrznych, stosowane są przede wszystkim w medycynie, analizie chemicznej, farmacji i biotechnologii. To, że są precyzyjnie wykonane umożliwia m.in. dokładne dozowanie płynów, pobieranie próbek, mikro-reakcje chemiczne czy chromatografię kapilarną.

Wysoka jakość i wszechstronność borokrzemowych rur, prętów i kapilar powoduje, że są one chętnie wybierane przez profesjonalistów szukających trwałych i bezpiecznych rozwiązań do specjalistycznych zastosowań technicznych i naukowych. Sprawdź naszą ofertę szkła borokrzemowego.

• Lampy i reflektory

Poza domem i laboratoriami ten rodzaj produktu wykorzystywany jest także w oświetleniu – jako osłony lamp halogenowych czy reflektorów, ponieważ odporność na wysoką temperaturę pozwala mu przetrwać długotrwałe działanie intensywnych źródeł ciepła bez ryzyka uszkodzenia.

Ponadto spotykamy go również w przemyśle technicznym, elektronicznym, a nawet w astronautyce, gdzie stabilność materiału przy ekstremalnych zmianach temperatur jest niezwykle istotna. Podsumowując, szkło borokrzemowe jest materiałem o wyjątkowo szerokim spektrum zastosowań, cenionym zarówno przez użytkowników domowych, jak i przez specjalistów w wielu gałęziach przemysłu oraz nauki. To właśnie dzięki swojej wszechstronności i bezpieczeństwu szkło to zdobyło tak dużą popularność.

Szkło borokrzemowe — cena

Jednym z aspektów, który interesuje każdego kupującego, jest oczywiście cena. Produkty odporne na temperaturę i chemię są droższe od tych ze zwykłego szkła, ale różnica w cenie jest w pełni uzasadniona: wyższa jakość, trwałość i bezpieczeństwo kosztują.

Cena naczyń kuchennych ze szkła odpornego na temperaturę zaczyna się już od kilkudziesięciu złotych, jednak bardziej specjalistyczne produkty, jak aparatura laboratoryjna czy duże naczynia przemysłowe mogą kosztować od kilkuset do nawet kilku tysięcy złotych.

Jednak na dłuższą metę wybór takiego szkła jest bardziej ekonomiczny ze względu na jego długowieczność i odporność na uszkodzenia. Kupując produkty z tego materiału, inwestujesz w coś, co przetrwa lata.

Jak dbać o szkło borokrzemowe?

Mimo że omawiane szkło jest wyjątkowo trwałe i odporne, pamiętaj o podstawowych zasadach pielęgnacji, mogących przedłużyć jego żywotność. Najważniejsze jest unikanie ekstremalnych szoków termicznych. Przykładowo, jeśli bardzo gorące naczynie borokrzemowe wyjęte bezpośrednio z piekarnika zostanie natychmiast zanurzone w lodowatej wodzie, może pęknąć. Różnica temperatur przekraczająca w ułamku sekundy kilkaset stopni to obciążenie, któremu nie sprosta nawet tak odporne szkło. Z kolei w warunkach laboratoryjnych długotrwałe, miejscowe nagrzewanie jednego punktu szkła palnikiem bez równomiernego rozprowadzenia ciepła może prowadzić do jego nadmiernego naprężenia, a następnie uszkodzenia.

Gdy zaś chodzi o pielęgnację, to naczynia te powinny być myte w ciepłej wodzie z delikatnym detergentem, choć większość z nich można bezpiecznie czyścić również w zmywarce.

Czy warto wybrać szkło borokrzemowe?

Jeśli zależy Ci na bezpieczeństwie, komforcie użytkowania oraz trwałości, to właśnie szkło będzie doskonałą opcją. Jest stabilne, estetyczne i może być bezproblemowo użytkowane przez lata. Warto postawić na produkty wykonane właśnie z tego rodzaju szkła.